Hamile olan kadın çalışanın ikiz, üçüz veya daha fazla çocuğa hamile olduğunun anlaşılması ve doktor raporu ile çoğul gebelik durumunun doğrulanması halinde, doğum öncesi kullandırılacak olan 8 haftalık analık izni süresine iki hafta daha eklenir ve doğum öncesi izin 10 hafta olarak uygulanır.

Bu halde de doktor raporu ile doğum öncesi iznin 3. haftaya kadar çalışılarak geçirilmesi ve doğum sonrası analık iznine eklenmesi mümkündür. Böyle bir talepte bulunulması ve usulüne uygun doktor raporu sunulması halinde doğum öncesi 3, doğum sonrası 15 hafta olmak üzere doğum izni kullanılabilir.

KANUN KAPSAMINDA ANALIK İZNİ NASIL KULLANILIR?

Analık İzni Nasıl Kullanılır Doğum izninin kullanılabilmesi için işverenin hamileliğe ilişkin olarak bilgilendirilmesi ve gerekli doktor raporları ile doğum izni dilekçesinin sunulması gerekmektedir. Uygulamada kimi zaman doğum izni dilekçesi verilmeksizin, işverene sözlü bildirim yoluyla doğum izni kullanılmakta olsa da, doğum yapmayı bekleyen kadın çalışanlara tavsiyemiz bu hususa ilişkin olarak ilgili olarak işverene dilekçe verilmesidir. Memurlar ve diğer kamu personelleri zaten idari uygulama gereği bu dilekçeyi vermektedir. Doğum izninin kullanılması için kanunda öngörülmüş olan bir dilekçe şekil şartı söz konusu değildir. Ancak doğum izninin kullanılmasına istinaden yazılı bir belge bulunması, ispat anlamında önem arz etmektedir. Genellikle doğum iznini kullanmak isteyen kadın çalışan tarafından işverene yönelik olarak bir doğum izni dilekçesi hazırlanıp sunulur ve dilekçeye ilişkin alındı belgesi de elde edilip saklanır.

ERKEN DOĞUM HALİNDE HENÜZ KULLANILMAMIŞ OLAN ANALIK İZNİ NASIL UYGULANIR?

Çoğul gebelik, rahimdeki anormal durumlar, rahim içinde meydana gelmesi muhtemel kanamalar ve rahim içi ile rahim dışı enfeksiyonlar gibi birçok sebepten kaynaklı olarak erken doğum yaşanabilmektedir. Doğumun erken gerçekleşmesi halinde doğum öncesinde kullanılması gereken ancak henüz kullanılmamış olan analık izni, doğum sonrası analık izni süresine eklenir ve doğum sonrasında kullandırılır.

KANUN KAPSAMINDA KİMLER DOĞUM İZNİNDEN FAYDALANABİLİR?

Doğum izninden hem memurlar ve diğer kamu personelleri hem de özel sektör çalışanları yararlanabilmektedir. Bu konuda herhangi bir ayrım yapılmamıştır. Aynı şekilde askeri personel için de doğum iznine ilişkin hükümler öngörülmüştür. Bu nedenle doğum izninin çalışma hayatı içerisinde bulunan tüm kadınlara tanınmış olan bir hak olduğu söylenebilir. Ayrıca doğum izni, kadın çalışanlara nazaran oldukça sınırlı ve kısa olsa da, eşi doğum yapmış olan erkek çalışanlar için de öngörülmüş bir ücretli izin türüdür. Eşi doğum yapmış olan erkek çalışanlar için öngörülmüş olan bu mazeret izni, halk arasında daha çok babalık izni olarak bilinmektedir.

ANALIK İZNİ NE ZAMAN BAŞLAR NE KADAR SÜRER KAÇ AY KAÇ GÜNDÜR?

Analık İzni Ne Zaman Başlar, Ne Kadar Sürer, Kaç Ay, Kaç Gündür ve Doğum izni terimi halk arasında kullanılmakta olan geniş çerçevesi ile kadının hamileliğinin ortaya çıkmasından itibaren rutin doktor kontrolleri için aldığı ücretli izinleri de kapsamaktadır. Bu anlamda doğum iznine ilişkin uygulamalar, kadın çalışanın gebe kalması ile birlikte başlar diyebiliriz.

Ancak kural olarak doğum izni, kanunda doğum öncesi 8 hafta ve doğum sonrası 8 hafta olmak üzere toplam 16 hafta şeklinde düzenlenmiştir. Tabii kadının sağlık durumunun yeterince iyi olduğunun doktor raporu ile tespit edilmesi halinde ve kadının talebi üzerine doğum öncesi 3 haftaya kadar olan kısım çalışılarak geçirilebilir; böylece önceden kalan 5 haftalık süre de doğum sonrası süreye eklenip, doğum sonrası 13 hafta olarak kullanılabilir. Bu durum doğum yapacak olan kadının tercihine ve doktorun vereceği rapora bağlıdır. Bu süreler, ücretli doğum izni süresidir. Kadın çalışan bu süre içerisinde çalışmadığı halde ücrete hak kazanır.

Doktor raporu ile kadın çalışanın ikiz, üçüz gibi çoğul gebelik halinin tespit edilmesi durumunda, kadın çalışan için verilecek olan ücretli doğum izni: Doğum öncesinde 10 hafta, doğum sonrasında 8 hafta olacak şekilde toplamda 18 hafta olacaktır.

Bunun yanında doğum yapan kadın çalışan ücretsiz izin kullanma hakkına da sahiptir. Doğum sonrasında kullanılacak olan ücretli doğum izni süresinin bitmesi akabinde kadın çalışan: İlk doğumunda 60, ikinci doğumunda 120, üçüncü ve sonraki doğumlarında 180 gün boyunca haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin hakkına sahiptir. Söz konusu bu ücretsiz izinler için de kadının talebi gerekmektedir, kadın çalışan tarafından böyle bir talepte bulunulmaması halinde ücretsiz izne zorlanması, haklı fesih sebebidir. İş Kanunumuzun 74. maddesinin 3. fıkrasına göre doğum öncesi veya doğum sonrasına istinaden öngörülmüş olan bu süreler, gereklilik halinde doktor raporu ile artırılabilir.

DOĞUM İZNİNDE MAAŞ VE ÜCRET ÖDEMESİ YAPILIR MI?

Analık izni, kural olarak ücretli bir izindir. Dolayısıyla maaş ve ücret ödemesi yapılması gerekmektedir, aksi halde işçi açısından haklı fesih sebebi doğmuş olacaktır. Bu kapsamda: Hamilelik süresince periyodik sağlık kontrolleri için verilen izinler gerekçe gösterilerek kesinti yapılamaz. Doğum öncesi 8 hafta ve doğum sonrası 8 hafta olan esas analık izni gerekçe gösterilerek kesinti yapılamaz. Ancak yukarıda mevzubahis etmiş olduğumuz ücretsiz izinlere ilişkin haklar saklıdır. Sağlıkla kalın…