Rusya’ya yönelik yaptırımların ardından Türkiye, petrol ithalatında Rusya dışındaki ülkelere yöneldi. Bu kapsamda Irak, Kazakistan ve diğer ülkelerden yapılan sevkiyatlar dikkat çekiyor.
Konuya yakın kaynaklara ve sektörel verilere göre, Türkiye’nin en büyük rafinerilerinden biri olan Star Rafinerisi, son dönemde toplam dört petrol sevkiyatı satın aldı. Rafineri, Azerbaycan devlet petrol şirketi SOCAR’a ait ve Türkiye’nin en büyük tesislerinden biri konumunda.
Türkiye’nin Rusya dışı petrol alımı günlük 77 binden 129 bin varile yükseldi. Bu artış, SOCAR’ın Rus petrolüne olan bağımlılığını azalttığını gösteriyor. Enerji araştırma şirketi Kpler verilerine göre, Türkiye’nin Kasım ayında Irak’tan günlük 141 bin varil ham petrol satın alması bekleniyor. Bu miktar, Ekim ayında 99 bin ve yıl başında yaklaşık 80 bin varil seviyesindeydi.
Kpler verilerine göre, Eylül ve Ekim aylarında Star Rafinerisi’nin neredeyse tüm ham petrolü (günde yaklaşık 210 bin varil) Rusya’dan gelmişti.
Geçtiğimiz ayın 23’ünde, Avrupa Birliği Rusya’ya yönelik 19’uncu yaptırım paketini açıkladı. Paket, enerji ve petrol ihracat sektörünü hedef alıyor.
Kaynaklar, dört sevkiyattan birinin Kazakistan’a ait KEBCO petrolü olduğunu ve bu petrolün kalite bakımından Rus “Urals” tipi petrolle benzerlik gösterdiğini belirtti. Star Rafinerisi, bu yıl sadece bir kez Kazak petrolü ithal etti ve 2024 yılı boyunca hiç alım yapmamıştı.
Diğer kaynaklar, Türkiye’nin bir diğer büyük rafinerisi Tüpraş’ın, Rus “Urals” tipi petrol alımlarını azalttığını ve bunun yerine Irak dahil olmak üzere diğer petrol türlerini artırdığını aktardı. Detay paylaşılmadı. Ancak iki kaynağa göre, Tüpraş kısa süre içinde rafinerilerinden birinde Rus petrolü ithalatını tamamen durdurabilir. Böylece Avrupa’ya yönelik akaryakıt ihracatını sürdürürken yaptırım riskinden kaçınabilecek. Diğer rafineride ise Rus petrolü işlemeye devam edecek.
Kpler verilerine göre, Türkiye Şubat-Ekim 2025 arasında günde ortalama 669 bin varil ham petrol ithal etti. Bunun 317 bini, yani yüzde 47’si Rusya kaynaklıydı. Geçen yılın aynı döneminde Türkiye’nin günlük ham petrol ithalatı 580 bin varil olurken, 333 bini Rusya’dan gelmişti.
Arka plan: Şubat 2022’de Rusya-Ukrayna savaşının başlamasının ardından ABD ve Batılı müttefikler Rus enerji sektörüne çok sayıda yaptırım uyguladı. Moskova, bu yaptırımlara karşı özellikle Çin ve Hindistan gibi ülkelerin ilgisini çekmek amacıyla petrolünü piyasa fiyatının yüzde 10 altında satmaya başladı. Rus yetkililer, Batı yaptırımlarının enerji sektörüne ciddi zarar vermediğini savunsa da, Washington merkezli Uluslararası Stratejik Araştırmalar Merkezi’ne göre yalnızca geçen yıl uygulanan yaptırımlar Rusya ekonomisine en az 100 milyar dolarlık zarar verdi.
