İki Nisan Bulvarı üzerindeki Nav Art Galeri’de açılışı yapılan ve 30 Kasım’a kadar açık kalacak fotoğraf sergisinde, Van Gölü sahilindeki çöplere dikkat çekildi. Van Gölü’nün Van Kalesi yakınındaki sahilinde toplanan çöplerin Vanitas resim tekniğiyle fotoğraflanması sonucu düzenlenen sergiye sanatseverler yoğun ilgi gösterdi.
“Van Gölü’nün 2 kilometrelik sahilinde neredeyse dalından koparırcasına çöpleri topladım”
Türkiye Foto Muhabirleri Derneğinin düzenlediği Yılın Basın Fotoğrafları 2020 Yarışmasında, "Ucube" isimli fotoğrafıyla "Yılın Basın Fotoğrafı" ile ‘Çevre ve Doğa Kategorisi’nde kazandığı birincilik ödülünü Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın eşi Emine Erdoğan ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’dan alan Dr. Öğretim Üyesi Savaş Onur Şen, gölden kıyıya vuran evsel atıklar konusunda bir şeyler yapmaya karar verdiğini belirterek, “Buluntu nesne çalışması yapmaya karar verdim. Buluntu nesne çalışmaları özellikle 1900’lü yılların başında kullanılan bir sanat stratejisidir. Nesnelerin mevcut algılarından koparılarak birer sanat eseri olarak sunulmasına dayanıyor. Ben de bununla ilgili atıkları toplamaya başladım. Toplama süreci çok meşakkatli bir süreçti. Her hafta sonu yürüyüş yaptığım Van Gölü’nün 2 kilometrelik sahilinde neredeyse dalından koparırcasına çöpleri topladım. Çeşitliliğinde ve miktarında inanamayacağınız kadar çöp vurmuş bu sahile. Van Gölü’nün belki de en güzel sahilidir Van Kalesi’nin yanındaki alan” dedi.
“Lüks nesneler ya da statü sembolleri yerine Van Gölü kıyısına vuran atıkları kullandım”
İnsanoğlunun vanitas resmiyle ölümü hatırlamayı ya da aklından çıkarmadan yaşamayı amaçladığını kaydeden Savaş Onur Şer, bunun ortaya konması için bile doğaya ve ölüme karşı oluşturduğu toplumsal tabakalaşmayı, dini ve mezhepleri kendisine siper aldığını ifade etti. Şen, “Yani bir vanitas resmi sahibi olmak için bile sınıfsal ve dini ayrıcalıklara sahip olmak gerekiyor. Tuvalin adeta bir sunak gibi kullanıldığı vanitas resminde; altın ve gümüş lüks eşyalar, zamanı ve gelip geçiciliği çağrıştıran objeler, döngüselliği simgeleyen spiral şeklinde nesneler, küreler ve dünya temsilleri, yeni sönmüş mumlar ve her bir resmin olmazsa olmazı ölümün temsilcisi kuru kafalar kullanılıyor. Bu sunakta ölüm, lüks nesnelerle ve kibirle birlikte sunuluyor. ‘Vanitas Vanitatum’ adlı çalışmam, söylem olarak vanitas resimlerinden yola çıkılarak oluşturuldu. Vanitas resminde kullanılan kompozisyonlar bu sefer lüks nesneler ya da statü sembolleri ile değil Van Gölü kıyısına vuran atıklarla meydana getirildi. Yaklaşık 2 kilometrelik kısacık bir sahil şeridinde kıyıya vuran atıkların hem miktarı hem de çeşitliliği şaşkınlık vericiydi. Onları, yaptığım yürüyüşler sırasında adeta açık büfeden alır gibi seçerek topladım. Çalışmamda, vanitas resim geleneğinin yüz yıllar öncesinden günümüze ulaşan hiçliğe, zamana ve beyhudeliğe ilişkin mesajını, bugünün tüketim alışkanlıklarına ve insanoğlunun doğa ile giriştiği çatışmalı ilişkiye bu atıklar vasıtasıyla uyarlamaya çalıştım” şeklinde konuştu.
Göle dikkat çekmeye gerek mi kaldı. Göle giremiyoruz. Göl kokuyor. Göl çekiliyor. Kıyılar boyunca lağım, balçık ve kirlilik açığa çıkmış. O kıyılar boyunca göl bulanık ve risklidir. Kıyı ve sahillerin çoğu kirlidir. Çok az kısmında parklar, yeşil alanlar ve sahil bandı var. Yerleşim alanları boyunca kıyı ve açık alanların çoğu boş, bakımsız ve atıl haldedir. Gölün kıyısındayız ama göle uzağız. Ülkenin en büyük gölü bizde ama yüz dönümlük bir havuz kadar şehre değer ve zenginlik katmıyor. Şehrin sosyal yaşamına bir katkısı yok. Sadece şehrin uzaktan gördüğü büyük bir su birikintisidir o kadar. Oysa bu göl ve çevresi o derece mükemmel olmalıydı ki yılda bir milyon yerli ve yabancı ziyaretçi bu güzellikleri görmek, buralarda nefes almak, bu kıyıların enfes manzaraları eşliğinde tatil yapmak için Van'a, yani Edremit'e, İpekyolu'na, Tuşba'ya, Erciş'e, Gevaş'a gelmeliydi. Fakat bırakın dışardan ziyaretçileri, biz burada yaşayan insanların bile hayran kalacağı, keyif alacağı, mutlu olacağı göl, kıyı ve sahil güzellikleri ve imkânları çok ama çok az. Van Gölü'ne, sahillerine, kıyılarına, açık alanlarına katmamız gereken çok değer ve güzellik var. Yapılması gereken birçok proje, yatırım, çalışma ve hizmet var. Bakarsan bağ olur misali, bu havzaya artık bakalım. Van Gölü'ne ağıt yakmayı da, Van Gölü'ne güzellemeler dizmeyi de bırakıp ıslah ve ihya adına seferberlik başlatalım. Bakın aylar, mevsimler, yıllar gelip geçiyor ama değişen ciddi bir şeyler de olmalı artık.