Türkiye genelinde en pahalı elektriği Van'ın tükettiğini belirten VATSO Başkanı Zahir Kandaşoğlu, bunun yanında yine Van'ın en pahalı mazotu tükettiğini ifade etti. Bölgede kalifiye eleman bulma noktasında da ciddi sıkıntılar yaşadıklarını belirten Kandaşoğlu, kalifiye eleman sorununun da biran önce çözüme kavuşturulması gerektiğini söyledi.

Birçok sektörde işçilerin iş kurabilme hayaliyle tazminatlarını alarak işten ayrıldığını belirten Kandaşoğlu, yıllarca yetirdikleri ustaları, operatörleri, bir defada kaybettiklerini ifade etti. Bazı sektörlerde görev alması için iş ilanına çıktıklarını söyleyen Kandaşoğlu, çalışacak kimseyi bulamadıklarını vurguladı.

Son dönemlerde artan maliyetlerden dolayı birçok işletmenin kapanma noktasına geldiğini belirten Başkan Kandaşoğlu, işverenlerin, elektrik, doğalgaz, personel gideri, vergi, asgari ücret ve yükselen akaryakıt fiyatlarına direnemediğini söyledi.

"BÖLGEYE POZİTİF AYRICALIK SAĞLANMASI GEREKİYOR"

Doğu Anadolu Bölgesi'ndeki işverenlerin maliyetinin diğer bölgelerdeki işverenlere göre 3 kat daha fazla olduğunu belirten Kandaşoğlu, "Van Ticaret ve Sanayi İş Dünyası Derneği'mizin 370 üyesi var. Bunların hepsi işverenlerden oluşuyor. Van'da istihdam alanı oluşturan bir ekibiz. Bunu yıllardır dile getiriyoruz. Doğu Anadolu Bölgesi'ne özellikle bazı konularda devletimizin pozitif ayrılacak uygulaması gerekiyor. Bu bölgenin insanlarına, işverenlerine, yatırımcısına ve işletmecilerine pozitif bir ayrılacak uygulanmaz ise, burada hizmet veren ve batıda hizmet veren insanları aynı kefeye koyarsanız bu iş yürümez. Van'da her türlü maliyetlerimiz 3 katı daha yüksek oluyor. Bizim diğer iş insanlarına karşı rekabet etme gücümüz yok. Bizim bir limanımız yok. Bizim transit geçişine izinli bir kapımız yok. Hal böyle olunca yurtdışından getireceğiniz malı nereden getireceğiz. Van'da bir sac fabrikası açtım. İki yıl ancak çalıştırabildim. Ham maddesini Rusya'dan, Trabzon'a, Trabzon'dan Van'a getiriyorduk.  Mersin ve İskenderun'da liman iş insanlarının yanındadır. Ben bu insanlarla nasıl rekabet yapabileceğim. Bu nedenle, Van'ın tüm sektörlerine pozitif bir ayrıcalık sağlanması gerekiyor" dedi.

"EN PAHALI ELEKTRİK BİZDE"

Bölgenin bazı vergilerden muaf tutulması gerektiğini söyleyen Kandaşoğlu, "Bu bölgenin sigorta primlerinin muaf tutulması gerekiyor. Bugün çalışan kişi başına 100 lira destek veriliyorsa, bu rakam bölgemizde 300 lira olması gerekiyor. Buradaki işletmeler kazanamıyor. Bu nedenle kurtarmıyor.  Türkiye genelinde baktığımız zaman en pahalı elektrik bizde, en pahalı mazot bizde, nakliyeden dolayı en çok mazot harcayan bölgedeyiz. Batı illerinde nakliye işleri çok düşük bir fiyata yapılıyor.  İşletmelerimizde ham madde nakli yapmak istiyoruz. 2 bin kilometre uzakta hammadde getirecekler. Sadece nakliye tutarı bile bizi küçülmeye götüre biliyor. Olmazsa olmazlarımızdan biri ve bu bölge için mecburi olan şeylerden biri devletimizin bölgemize pozitif ayrıcalık uygulamasıdır. Bununla birlikte daha ciddi destekler vermesi lazım ki, bu bölgede daha iyi işler yapabilelim. Maliyetler bu şekilde artınca herkes Van'dan gidiyor. Van'da yatırımcı kalmıyor" diye konuştu.

"İŞTEN AYRILAN İNSAN SAYISI HER GÜN ARTIYOR"

Asgari ücretin 5 bin 500 lira olmasını da değerlendiren Başkan Kandaşoğlu, "Sadece bir çalışana bin 500 lira zam eklemek önemli değil. Yüzlerce vatandaşımıza işveren fabrikalar var. İşveren için en zor olan durum sigorta primidir. İşveren için en zor olan tazminattır. İşçi 15 yıl çalışmış, şuan gelen asgari ücrete göre tazminat alıyor. İşçi hesaplama yaptığı zaman 100 bin lira tazminat alacağım, buda benim için bir sermayedir diyor. İşten ayrılıp tazminat davası açıyor. İşten ayrılan insan sayısı her gün artıyor ve bunların yerine o boşluğu dolduracak eleman bulamıyoruz. En büyük sorunumuz bu nokta. Asgari ücret yükseliyor ve işçilerin alacağı tazminat fiyatı yükseliyor. İşçilerimiz iş kurabilme hayaliyle bu tazminatı alıp çıkıyor. Her şeyden önce buna bir çözüm bulunmalı. Yıllarca emek vererek yetiştirdiğimiz ustayı, operatörü bir defada kaybediyoruz. İşverenler için en zor konu bu, işverenler olarak en zorluk yaşadığımız nokta budur. Yıllarca bizimle olan, artık aileden saydığımız ustalarımız alacakları tazminatı hesap ederek işten ayrılıyor. Bazı sektörlerimizde görev alması için iş ilanı bıraktık ama çalışacak kimseyi bulamıyoruz. Bu nedenle çok iç açıcı bir durum değil" ifadelerini kullandı.

"GÜN GEÇTİKÇE HAYAT DAHA ÇOK ZORLAŞIYOR"

Asgari ücretin artmasının geçim şartlarına göre bir mecburiyet olduğunu söyleyen Kandaşoğlu, "Olması gereken bir zam kararıydı ama diğer taraftan işverenleri sıkıntıya sokan, işvereni perişan eden, ara eleman bulma konusunda ciddi sıkıntıya sokan bir durum oldu. Gün geçtikçe hayat daha çok zorlaşıyor, bundan sonra işletmelerin çok rahat çalışacağı ve kar elde edebileceklerine inanmıyorum. Artık işletme sahiplerimiz git gide mesleği terk ediyor. Vergi mükellefiyetlerini bırakıyor. Bu tür durumlarla da karşılaşıyoruz. Pandemi'den dolayı yalnız ülkemizde değil, tüm dünyada sıkıntılar yaşandı. Ekonomik anlamda sorunlar yaşandı ama her ülkenin de bir gücü var. Her ülkenin bir para birimi değeri var. Türk Lirasına karşı işveren çok sıkıntıda, saydığımız bu etkenlere karşı işverenlerimiz tıkanmış durumda. İşverenlerimiz, elektrik, doğalgaz, personel gideri, yükselen vergi ve asgari ücrettir, akaryakıttır. Bunlara karşı cevap veremiyor. Kar etmek mümkün değil, inşallah sonumuz hayır olur" dedi.

"BU İLE ÇOK BÜYÜK DEĞERLER KAZANDIRDIM"

15 yıl boyunca Van TSO'da başarılı bir başkanlık dönemi geçirdiğini söyleyen Kandaşoğlu, "Yaptığımız işler, getirdiğimiz değerler, uyguladığımız projeler ve yatırımlarımız hepsi ortadadır. Van Ticaret ve Sanayi Odası Başkanıyken bu ile çok büyük değerler kazandırdım. Bu projelerde ben yalnız değildim. Bu projelerde Eski Milli Eğitim Bakanı Hüseyin Çelik, Van Valisi Münir Karaloğlu, siyasiler ve milletvekillerimiz vardı. Ben Van'a gelen bakanların odayı kesinlikle ziyaret etmelerini istiyordum. Sorunları dile getiriyordum. Tüm sorunlarımızı bir bir raporlaştırıyordum. Sorunlarımızla ilgili tüm bakanlarımızı ziyaret ediyordum. Van'a hizmet için bakanlık kapılarından ayrılmıyordum. Biz Van'la ilgili her şeyi istiyorduk ve istediklerimiz elde edebiliyorduk" diye konuştu.

"BU BÖLGEYİ İLGİLENDİREN TÜM KONULARI DİLE GETİRİYORDUK"

Memleketin eksik kalan yatırımlarının tamamlanması için mücadele ettiklerini belirten Kandaşoğlu, "Bu bölgeyi ilgilendiren, Van'ın, gençleri ilgilendiren tüm konuları dile getiriyorduk. Geçtiğimiz günlerde 3 gün boyunca bizi de ilgilendiren Sanayi ve Teknoloji Bakanımız buradaydı. Sanayicilerden, OSB'lerden sorumlu, gümrük ve ticaretlerden sorumlu Bakan burada ama biz görüşemedik. İş dünyası ile bir araya gelmedi. Van TSO'da iş insanlarıyla bir araya gelmedi. Sosyal medya hesaplarından paylaşılan karelere bakıyorum, hiçbir STK yok, hiçbir iş insanı göremedim, hiçbir işveren, Van'la ilgili çalışan hiçbir insan göremedim. Sadece karede yer alan resmi kurumlar" ifadelerini kullandı.

"BU İLİN TÜM EKSİKLİKLERİ ACİLEN TAMAMLANMALI"

Van'ın bölgenin merkezi olduğunu söyleyen Başkan Kandaşoğlu, "Van bölgeye hitap eden, önderlik eden, ağabeylik eden bir ildir. Bu durumu kimse inkar edemez. Şehrimizin özgeçmişi ortadadır. Büyük bir özgeçmişi var. Başkentlik unvanı almış, yıllarca büyük medeniyetlere başkentlik yapmış bir şehir. Bu nedenle ilimizin hiçbir eksiği kalmamalı. Bu ilin tüm eksiklikleri acilen tamamlanmalı. Van TSO seçimlerinden sonra bunlar tamamlanacak. İçişleri Bakanlığımızın il temsilcilikleri açacak. Bu il temsilciliği açıldığı zaman komşu olan tüm illerle ticareti geliştirecek. Ticaretin önündeki tüm engeller bu sayede kaldırılacak. Kapalı olan tüm kapılarımız açılacak. İran Erivan'da Van TSO temsilciliği açılacak. İran İslam Devletinin birçok şehrinde temsilciliklerimiz olacak. Haftalık toplantılar düzenlenecek. Bu sayede Van ilimizin ekonomisi de düzelecek" dedi.

"SINIR TİCARETİ BİRLİĞİ KURACAĞIZ"

Hatay, Ağrı, Hakkari, Erzurum, Van illerinden oluşan bir sınır ticareti birliği kuracaklarını belirten Kandaşoğlu, "Biz sınır ticareti birliği istiyoruz. Hatay, Ağrı, Hakkari, Erzurum, Van 650 kilometreye sahip bir sınır ilidir. Bunlarla sınır ticareti birliği kuracağız. Bu saydığımız illerde eksik olan ticareti tamamlayacak, ithalat ve ihracat konu olan mallar bu ilden artık işlem görecek, bununla ilgili tüm engeller kurulacak birlikle kaldırılacak. Bakanlar, Van'a geldiği zaman tüm esnafımızı ziyaret edecek, bunu yapmak zorunda olacak. Daha önceden de Cumhurbaşkanımıza Van'ın sorunlarıyla ilgili bilgi verdim. Van'a pozitif bir ayrımcılık sunmaları anlamında destek vermelerini istedim. Biz Van ve bölgesinde ticaretle ilgili sorunların kaldırılması için elimizden geleni yapıyorduk, yapıyoruz ve yapacağız. Daha önceden bu il Türkiye'nin ekonomisine çok ciddi katkı sunuyorduk. Van sınır ticareti yaparken bu ülkede vergi anlamında en düşük illerin başında gelirken, 2 yılda en iyi vergiyi ödeyen illerinde başında yer almaya başladık" diye konuştu.

"VAN'DA YAŞANAN UÇAK SORUNU ACİLEN ÇÖZÜLMELİDİR"

Van'da uçak seferlerinin uluslararası bir sorun haline geldiğini söyleyen Başkan Kandaşoğlu, "Uçak seferlerimiz bizi perişan etti. Tam sezonun ortasında, 3 aylık kısa bir sezon yaşarken uçak sorunu bu kentin başına gelen en büyük olumsuzluklardan biri. Biz bir uçak firması açma konusunu gündeme taşıdık. Bir uçak şirketi kurmaya çalışıyoruz. Van'a 7 uçak getirip, 4 noktaya İzmir, Van, İstanbul, Ankara arası bir çözüm bulma çabası içine girdik. Sivil Havacılık Kurumu ile biraz sıkıntı yaşadık. İzin alma konusunda sıkıntılar yaşıyoruz. Bize bu anlamda verilen bir yol haritası var onu takip ediyoruz. Van'da yaşanan uçak sorunu acilen çözülmelidir. Bütün yetkililerden ricamız budur. Şuan Valimiz, vekillerimiz bunun için Ankara'da gerekli çalışmaları yapıyorlar, Biz bütün Van halkı ve bölge halkı adına bu sorunun biran önce çözülmesini istiyoruz" ifadelerini kullandı.

Van Bölge Gazetesi: Hacı Yılmaz