Kanunlar Kapsamında Hizmet tespit davaları, işçinin çalıştığı süre boyunca bu çalışmasının Sosyal Güvenlik Kurumu'na bildirilmemesi yahut eksik bildirilmesi halinde bu durumun düzeltilmesi için açılan dava türüdür.
Bu davalar uzun süreli çalışmalar sebebiyle yaptırılan ve yaptırılması gereken sigortalılık durumu için açılabilecek olup davalarda görevli mahkeme İş Mahkemeleridir.
Açılan hizmet tespit davasında işçi davacı, işveren davalı konumunda olup Sosyal Güvenlik Kurumu da işbu davalarda feri müdahil tarafında bulunacaktır. Bu sebeple İş Mahkemelerinde bir hizmet tespit davası açılması durumunda Sosyal Güvenlik Kurumu bu davada davalı taraf olarak kanunen gösterilmemelidir.
Dava açılırken Sosyal Güvenlik Kurumu feri müdahil olarak gösterilmemiş ise dava Sosyal Güvenlik Kurumu'na resen ihbar edilir ve kurum davaya feri müdahil olarak müdahil olur. Bu sebeple yargılama sonucunda çıkacak karara SGK kurum feri müdahil sıfatını kullanarak itiraz etme hakkına sahiptir.
Ancak feri müdahil sıfatına haiz olan kurum adına yargılama sonucunda lehe yahut aleyhe bir vekalet ücretine hükmedilmez.
Her ne kadar SGK aleyhine açılacak davalarda kuruma başvuru zorunlu ise de bunun istisnalarından bir tanesi hizmet tespit davası olup bu davanın açılmasından önce Sosyal Güvenlik Kurumu'na başvuru şartı aranmamaktadır.
Hizmet tespit davasında hak düşürücü süre 5 yıldır. Bu süre işçinin hizmetinin geçtiği yılın sonundan başlayacaktır. Örneğin işçi 2021 yılının Mart ayında işten çıkmış ise hak düşürücü süre olan 5 yıllık süre 2021 yılının sonundan başlayacaktır der kanun.
Ancak hak düşürücü süreden bahsedebilmek için işçinin çalıştığı yerde hiçbir zaman sigortasının başlatılmamış olması gerekir. Şayet işçinin çalıştığı işyerinde 1 günlük dahi sigortası yapılmış ise bu durumda hak düşürücü süreden bahsedilmesi mümkün değildir ve işçi hizmet tespit davasını dilediği zaman açabilir.
Hizmet tespiti davaları kamunun genel düzenini ilgilendirdiği için yani kamu düzenine ilişkin olduğu için bu davalarda resen araştırma ilkesi geçerlidir. Hakim dava içerisinde kendi takdirine göre delil toplanmasını ve kişilerin dinlenmesini isteyebilecektir.
Bu davada işçinin fiilen çalıştığının da ispatlanması gerekmektedir.
Bu ispat işçi tarafından yapılabileceği gibi resen araştırma ilkesi gereğince hakim de çalışmaya yahut çalışmamaya kanaat getirebilecek delilleri resen toplayabilir. Hizmet tespit davasında işçinin davalı işyerinde çalıştığı bordrolu çalışanların tanıkları ile de ispatlanabilecektir.
Peki Kıdem Tazminatı Süresi Ne Kadardır:
İşçilerin kıdem tazminatı durumu için, iş sözleşmesinin hala devam ediyor ya da tekrardan akdedilmiş olmasına bakılır. Ayrıca aynı işveren, kişinin bir ya da başka farklı işyerlerinde çalışmış olduğu süre zarfı dikkate alınarak kıdem tazminat süresi hesaplanır. Kıdem tazminatı alabilmek için ise, işçinin bulunduğu işyerinde en az 1 yıl boyunca çalışmış olması gerekir. Çünkü kişinin işe başlamış olduğu tarihten itibaren iş sözleşmesi devam eder. Her geçen bir sene için işveren işçisine, 30 günlük ücret miktarında ödeme yapar. Yapmış olduğu bu ödemeye de kıdem tazminatı denir.
Kıdem Tazminatı Hak Kazanmak İçin Neler Gereklidir:
*Askerlik hizmeti sebebiyle,
*İşveren kişinin iyi niyet ve ahlak kuralları içinde yaptığı davranışlardan dolayı ayrılık nedenleri söz konusu olunca,
* İşçinin bir sağlık sorunu nedeni ile işe devam edemeyeceği durumda,
*Çalışan kadın işçi evleniyor ise,
*İş yerinde işin durması gereken sebepler ile,
*Gerekli olan sigortalılık süresi
*Prim gününün dolması sebebi ile,
*İşçinin ölüm sebebi ile çalışma akdinin feshi halinde
*Emeklilik hakkının sağlanması
Çalışma süresinin bulunduğu kadar kıdem tazminatı ödenir.
İşçi Kendi İsteği Doğrultusunda İşten Ayrılırsa Kıdem Tazminatı Alabilir mi?
İşçi çalışmış olduğu işyerinden, kendi isteği üzerine istifa ederse kıdem tazminatı alamaz.
Fakat iş sözleşmesinin askerlik görevi, sağlık sorunlarının işin yapılmasına devamlı engel olduğunun belgelenmesi, emeklilik hakkının elde edilmiş olması, işveren kişinin iyi niyet ve ahlak kurallarına aykırı bir biçimde davranışlarda bulunması sebebiyle, işçi tarafı çalışma akdini fesh ediyor ve süre 1 yıla tamamlandıysa kıdem tazminatı alınabilir.
Bir iş sözleşmesinin kıdem tazminatını gerektiren sebep ile feshi açısından, çalışılmış olan her tam sene için 30 günlük brüt ücret karşılığında kıdem tazminatı ödenir der kanunlarımız kolaylıklar dilerim sağlıkla kalın...